ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ, « ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΠΤΗΣΗ», εκδόσεις Απόπειρα
Στη σχετικά πρόσφατη ποιητική συλλογή « Εγκάρσια Πτήση» του
εγνωσμένου κύρους και διεθνούς εμβέλειας ζωγράφου και ποιητή Κώστα Ευαγγελάτου,
μια πτήση σε βάθος ή οριζόντια, τολμηρή τομή σ’ ένα ολόκληρο κόσμο αέναης πάλης
και πρωτογενούς καλλιτεχνικής παραγωγής, στον δικό του κόσμο, μισού και πλέον
αιώνα, δεσπόζει βέβαια, ο στοχασμός, που συνιστά, a priori, πυξίδα πορείας, το
κύριο δηλαδή χαρακτηριστικό της όλης δομής της ζωής και του έργου του ποιητή
και ζωγράφου.
Ωστόσο το εφαλτήριο ειδικότερα της εν λόγω συλλογής, που
γράφεται, οπωσδήποτε, σε μια καμπή ηλικιακή, παραπέμπει σε τομή τολμηρή, στο
τραπέζι του ανατόμου-ζωγράφου και ποιητή-, που έξαφνα δρομολογεί μια πτήση
παλλόμενη από το σήμερα στο χθές και στο αγωνιώδες μέλλον. Η φιλοσοφική διάθεση, εκ γενετής και επίκτητη,
αναδύεται δυναμική από ολόκληρο το εύρος
της συλλογής και, βεβαίως, σε ωριμότερη διάσταση, την οποία κατευθύνει η
χρονική στιγμή ακριβώς της τομής.
Η πτήση σε βάθος, στο βάθος μισού αιώνα, τολμηρή ατενίζει το
παρελθόν, γοητευτικό, αλλά και ανέφικτο πια, καθώς αναδύεται από « τέφρες»: « Σκάβει στις τέφρες
της ψυχής σου-φωτίζει τους λειμώνες της αγάπης». Η πτήση σ’ ένα ταξίδι μέσα στη νύχτα, αναδρομή
με τις συνέπειες της : « Νύχτα φυτεύεις όνειρα- πρωί βλασταίνουν δόρατα». Η
πτήση στο βάθος, στην ανάπλαση, στην ελπίδα, στα όνειρα και , στη συνέχεια, η
προσγείωση στην πραγματικότητα. Πρόκειται για μια πτήση με τις μεγάλες αντιθέσεις από τον ήλιο
και το φως στην πτώση και στο σκοτάδι, κι αυτόματα, δίχως καθυστέρηση, στην
πάλη προς την άνοδο.
Η Εγκάρσια Πτήση σε
βάθος αναδεικνύει ένα κόσμο του ποιητή αναγνωρίσιμο από έντονους « ήχους της
ψυχής», από « υπόηχους της θέλησης», αλλά και από « τις παύσεις της αλήθειας».
Ένα πλατάγιασμα « στο λαβύρινθο της μνήμης», όπως ο ίδιος ο συνθέτης σημειώνει
χαρακτηριστικά. Εκεί, απ’ όπου εξικνούνται, σε στιγμές κατάδυσης, τα σημεία της
νιότης. Εκεί, απ’ όπου « σκανάρουμε», όπως κι ο ποιητής μας, τα χρόνια της
ευτυχίας κι όπου δεσπόζουν ευοίωνες οι « λήψεις ελπίδων».
Με πόση ωριμότητα,
πράγματι, μέσα σε αυτό το πλατάγισμα της πτήσης , ανελίσσεται η μοίρα
της ζωής… Σημειώνει ο Κώστας Ευαγγελάτος στο Delete: « Δίνες ονείρων
ρουφούν ελπίδες.-Οι αλλαγές δεν θα συμβούν.-Στιγμές και μέρες θα διαβούν-σε μια
οθόνη με παγίδες». Πρόκειται, δίχως άλλο, για το στίγμα μιας μεσογειακής απαισιοδοξίας, που αναδύεται
από την απώλεια αυτής της μεσογειακής φυσικής ομορφιάς, την απώλεια των τόσων
χρωμάτων, του φωτός, της χαράς, της νιότης. Ιδού η σχετική μαρτυρία αυτού του
μεσογειακού πεσιμισμού από τον Κώστα Ευαγγελάτο: «Στα ακατέργαστα πετράδια των
ματιών-η σκέψη της φθοράς πανικοβάλει».
Ωστόσο ο φιλοσοφών ποιητής μας, δεξιοτέχνης στο χειρισμό της
πτήσης, όπως ο ψυχισμός του υπαγορεύει,- μήνυμα και δίδαγμα τούτο τοις πάσι-,
κατευθύνει, με καταπληκτική ευλυγισία
ψυχής αυτή την πτήση, αυτόματα, από το βάθος στο ελπιδοφόρο ύψος. Σαλπάρει προς
την ελπίδα για νέες αφετηρίες και εφηβικές δράσεις. Σημειώνει και πάλι στο Delete: « Γυμνή εφηβεία
ανέσπερη προβάλλει.- Ανθίζει πόθος στην αυγή των γηρατειών». Πλώρη, πια, για
την « ανένδοτη νιότη», όπως υπογραμμίζεται στο ποίημα « Αδριατική». Κι ενώ
«βουλιάζει η πόλη», ιδού, για τον ποιητή- ένα δίδαγμα κι αυτό- « ανατέλλουν αετοί-ίριδες
αναγέννησης».
Όλα τούτα, βέβαια, το παλιό , το νέο, την άβυσσο, αλλά και
το « γαλάζιο φως της αφθαρσίας», τη μοναξιά και την ελπίδα, θα τα βρούμε δομικά
δεμένα στο τελευταίο ποίημα της συλλογής, που φέρει και τον τίτλο « Εγκάρσια
Πτήση». Δεν νομίζω πως υπερβάλλω
υπογραμμίζοντας ότι ανήκει σε σπάνιες ποιητικές συνθέσεις δομής, περιεχομένου
και συμπύκνωσης σκέψης τετράστιχο απολογισμού όπως το ακόλουθο της «
Εγκάρσιας Πτήσης»: « Μόνος στο ύψος του βουνού-πόνου ωδές με συνειρμούς
συνθέτω-κι αν το κορμί μου άναρχα αποθέτω- Υπάρχει πάντα η ελπίδα του
θεού.».Για να καταλήξει, τελικά και συμπερασματικά θάλεγα, στο ίδιο ποίημα της συλλογής του: « ο
κόσμος που ταξίδεψες Υπάρχει.- Κάθε ψυχή που ταξιδεύει Ζεί.». Μήνυμα αθανασίας.
Ένα μήνυμα προς την « εσαεί» πάλη του ανθρώπου, που συνιστά την ίδια τη ζωή. Ωραίο
το μήνυμα, αναγεννησιακό για κάθε ψυχή, πανανθρώπινο, μήνυμα ζωής, σύμβολο, που
απευθύνει ο Κώστας Ευαγγελάτος στον άνθρωπο και την υπόσταση του γενικότερα: «
Βλέπεις κι Εσύ κατανοώντας…». Γιατί, σύμφωνα πάντα με τον ποιητή της συλλογής:
« Εγκάρδια πτήση- στο απύθμενο του « είναι»- φορτίζει τα κύτταρα»…
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ
Καθηγητής
Πανεπιστημίου στη Νεότερη Ιστορία. 2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου