Η ΑΥΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΎ 20ΟΥ ΑΙΏΝΑ / ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ 1912-13 / ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

βαλκανικοι πολεμοι 1912-13

Η ΑΥΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΎ 20^ΟΥ ΑΙΏΝΑ

Μουσείο Μπενάκη – Κεντρικό Κτήριο

Εγκαίνια: 10 Δεκεμβρίου 2012

Διάρκεια: 12 Δεκεμβρίου 2012 – 10 Φεβρουαρίου 2013

ΔεΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Η ιστορική έκθεση Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913. Η αυγή του ελληνικού 20ού αιώνα που αποτελεί συνδιοργάνωση του Μουσείου Μπενάκη με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» (Χανιά) και τον Δήμο Θεσσαλονίκης, πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη διεξαγωγή των πρώτων νικηφόρων πολέμων, στους οποίους έλαβε μέρος το σύγχρονο ελληνικό κράτος.

Μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων, η Ελλάδα άλλαξε σε εδαφικό, πολιτικό αλλά και πολιτιστικό επίπεδο. Με αφετηρία το 1912 και όριο το 1974, η χώρα εξελίχθηκε και αναδιπλώθηκε, διχάστηκε και ενώθηκε, πάντοτε σε συνάρτηση με διεθνείς, τοπικές ή εμφύλιες πολεμικές συγκρούσεις. Σε εθνικό επίπεδο, οι Βαλκανικοί πόλεμοι αποτελούν την πύλη εισόδου μας στον αιώνα των μεγάλων ανατροπών, των μεγάλων ελπίδων και των μεγάλων ματαιώσεων. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι πόλεμοι αυτοί αποτέλεσαν τον προθάλαμο του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, του πρώτου πολέμου ο οποίος σηματοδοτεί την ενεργητική συμμετοχή στα τεκταινόμενα της γηραιάς ηπείρου των Η.Π.Α. υπό μορφή συμμάχου αλλά και ρυθμιστή των εξελίξεων. Σημείο σταθμός, λοιπόν, για τον τόπο μας, όπου η Ελλάδα του στείρου αλυτρωτισμού παραχωρεί αναγκαστικά τη θέση της σε ένα κράτος, το οποίο μαζί με τα άλλα χριστιανικά κράτη της χερσονήσου, αρθρώνει, χωρίς την πατρωνία των Μεγάλων Δυνάμεων, ένα επιτυχημένο πολεμικό λόγο ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Στις δεκαεννέα ενότητες της έκθεσης αναδεικνύονται με τρόπο ευσύνοπτο, η οικονομική ανάπτυξη της περιόδου, η πολεμική προετοιμασία, ο εθελοντισμός των Ελλήνων εκτός των ελληνικών συνόρων, τα πολεμικά γεγονότα και τα θέατρα των επιχειρήσεων, καθώς και τα νέα τεχνολογικά μέσα, όπως η αεροπορία. Κοντά σε αυτά και ως στοιχεία αναπόσπαστα ενός πολέμου, παρουσιάζονται η είσοδος και η υποδοχή του ελληνικού στρατού σε πόλεις και χωριά, η φροντίδα στους τραυματίες, η ζωή των προσφύγων και των αμάχων του πολέμου, η καθημερινότητα των στρατιωτών στην ανάπαυλα της μάχης, η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της χώρας και η συνθήκη ειρήνης του Βουκουρεστίου με την οποία αλλάζει η εδαφική πραγματικότητα της χώρας.

Ξεχωριστές είναι δύο ενότητες της έκθεσης: εκείνη η οποία αφορά στη Θεσσαλονίκη των Βαλκανικών πολέμων και την ένταξη της πόλης στον ελληνικό εθνικό κορμό μετά από μια μακραίωνη πορεία ως πόλη-σύμβολο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και τέλος, μια ενότητα με αντικείμενο ένα ισχυρό και ξεχασμένο στοιχείο που χαρακτήριζε την πολεμική Ελλάδα, το στοιχείο του πολεμικού εθελοντισμού. Μέσα από φωτογραφίες πεσόντων των πολέμων 1912-1922, αναδεικνύεται παράλληλα με την έννοια της θυσίας η έννοια του κοινωνικού κύρους που ενείχε ο θάνατος του εθελοντή σε ένα πόλεμο.

Στην έκθεση παρουσιάζεται, ακόμα, το ντοκιμαντέρ «Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα: Εικόνες Βαλκανικών Πολέμων» (Παραγωγή: CINETIC, 1994), σε σκηνοθεσία του Λάκη Παπαστάθη, στο οποίο περιέχεται κινηματογραφικό υλικό της εποχής των Βαλκανικών πολέμων.

Η παρουσίαση, τέλος, επενδύεται μουσικά με τα «Επινίκια» του Σπυρίδωνος Σαμάρα, σε στίχους του Γεώργιου Δροσίνη, ένα έργο που συντέθηκε κατά την εποχή των νικηφόρων Βαλκανικών πολέμων, καθώς και τη «Συμφωνία της λεβεντιάς» του Μανόλη Καλομοίρη. Την τελευταία συνέθεσε ο Καλομοίρης το 1920, μέσα σε πνεύμα ενθουσιασμού που πήγαζε κυρίως από τις συνεχείς επιτυχίες του ελληνικού στρατού προς την πραγμάτωση του ονείρου της Μεγάλης Ιδέας.

Επιμέλεια έκθεσης: Τάσος Σακελλαρόπουλος, Μαρία Δημητριάδου (Μουσείο Μπενάκη - Ιστορικά Αρχεία)

Σχεδιασμός έκθεσης: Παύλος Θανόπουλος

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΙΔΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Φ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

Φωτογραφίες στο: www.xanthopoulouandassociates.gr/anon.ftp Μουσείο Μπενάκη Κεντρικό Κτήριο, Κουμπάρη 1 & Βασιλίσσης Σοφίας, 210 3671000 Ωράριο Λειτουργίας Τετ., Παρ.: 9.00–17.00, Πέμ., Σάβ.: 9.00–24.00, Κυρ.: 9.00–15.00, Δευτ., Τρ.: Κλειστά www.benaki.gr