ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ/
«ΤΟ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟ ART STUDIO EST»,
Επέτειος 30 χρόνων από την ίδρυση του στην Αθήνα.------
Σε Ευρωπαικές πόλεις όπως το Βερολίνο, η Πράγα, το Άμστερνταμ, η Γλασκώβη, η Βαρκελώνη, το Γκέτενμποργκ αλλά κύρια στις Αμερικανικές μεγαλουπόλεις Νέα Υόρκη, Σικάγο, Βοστώνη, Σαν Φρανσίσκο κατά τη δεκαετία του 1990 είχαν αναπτύξει καλλιτεχνική και ακτιβιστική δράση ομάδες καλλιτεχνών με κοινούς στην ουσία στόχους και κίνητρα για ανεξάρτητη από οικονομικούς παράγοντες επιβολής και μεσάζοντες προβολή της σύγχρονης δημιουργίας. Εναλλακτικοί χώροι, κοινά εργαστήρια, μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, πολιτιστικά στέκια και bars απέκτησαν μεγάλη και ανθεκτική δυναμική, με κύριο αίτημα τις αξίες της τέχνης και τον προβληματισμό. Το φαινόμενο βέβαια αυτό δεν ήταν νέο. Ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα είχαν συγκροτηθεί ακαδημαικές ή ελιτίστικες ομάδες καλλιτεχνών στα πλαίσια της αστικής διαχείρισης της τέχνης και της συντεχνιακής λογικής, συχνά με τυπική υπόσταση ,αλλά και άτυπες αυτόνομες ομάδες που είχαν άμεσα ή έμμεσα την συνεκτική τους βάση στα διδάγματα του σουρρεαλισμού, του ντανταισμού και αργότερα του fluxus. Οι πρώτες άφησαν αμυδρά το συντηρητικό στίγμα τους αλλά οι δεύτερες έγιναν πηγές έμπνευσης και πειραματισμών για τους νεότερους καλλιτέχνες. Σημειωτέον ότι από την δεκαετία του 1970 κύρια μετά τον επαναστατικό Μάη του 1968 στο Παρίσι που είχε διεθνή απήχηση για την εκπαίδευση, την ελευθερία της έκφρασης και την τέχνη σαν εργαλείο διαφωτισμού είχε αναπτυχθεί ένα μεγάλο κίνημα αμφισβήτησης για το κατεστημένο.
Την ιδέα για την ίδρυση μιας δραστήριας καλλιτεχνικής ομάδας συνέλαβα κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στη Νέα Υόρκη, όπου το 1984 ήρθα σε επαφή με διάφορα ομαδικά σχήματα κύρια στο πεδίο των εικαστικών περφόρμανς. Στην Αθήνα οι υπάρχουσες τότε ομάδες είχαν τον χαρακτήρα εργαστηρίου και υποτυπώδη προβολή. Το εγχείρημα μου όμως υλοποιήθηκε αφού πέρασε διάφορα στάδια επικοινωνίας, συνεργασιών σε performace, όπως το «Μνημείο για τους νέους που πέθαναν νωρίς», με αφορμή τα θύματα από το AIDS στην Γκαλερί DADA και κοινού ιδεολογικού άξονα με φίλους καλλιτέχνες και διανοούμενους τον Οκτώβρη του 1990 στην Αθήνα. Οι ιδρυτικοί κύριοι στόχοι του ART STUDIO EST διατυπώθηκαν σε διακήρυξη που καθόριζε συνοπτικά τις θέσεις των μελών του:
1. Η ελεύθερη έκφραση, ανεξάρτητη από το «μάρκετιγκ» που επικρατεί στη σύγχρονη κοινωνία.
2. Η αντίθεση σε κάθε είδους «κιτς», στον στείρο φορμαλισμό και γενικά στην τυποποίηση της τέχνης.
3. Η προσπάθεια για διάθεση των έργων της ομάδας με το μέσον της ανταλλαγής in natura (δηλ. ανταλλαγή σε είδος).
4. Η διαρκής προσπάθεια των μελών μέσα από την έρευνα σε όλους τους τομείς της έκφρασης, που αποσκοπεί αφ’ ενός σε μια συνεχή ανανέωση της ομάδας και αφ’ ετέρου κάθε μέλους της.
5. Οι τακτικές παρουσιάσεις των έργων της ομάδας σε χώρους Αιθουσών Τέχνης.
6. Η διοργάνωση διαλέξεων, συζητήσεων και η ενημέρωση σε θέματα Τέχνης.
7. Η εικαστική δράση των μελών αναφορικά με τα προβλήματα- αισθητικά, εννοιολογικά, αξιοκρατικά, οικολογικά- που καθορίζουν το δημιουργικό πεδίο του κάθε καλλιτέχνη, αλλά και το γενικό πολιτιστικό φάσμα της εποχής μας.
Η πορεία του ART STUDIO«EST» συνδέεται ιστορικά με το Δήμο Ζωγράφου, αφού η πρώτη έδρα του βρισκόταν στην οδό Ταξίλου, ενώ σημαντικές εκθέσεις παρουσιάστηκαν σε δημοτικούς εκθεσιακούς χώρους, όπως στη «Βίλλα Βοναπάρτη», 1992, στο Μουσείο Κοτοπούλη, 1997 και στο Μουσείο «Γ. Γουναρόπουλος», 2010. Επίσης σημαντικές εκθέσεις έγιναν σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων το 1993, το 1994, το 1996, το 2000 και το 2002 στο Κέντρο Τεχνών, Πάρκο Ελευθερίας, στο Ευρωπαικό Κέντρο Τέχνης το 2004, στο Ίδρυμα Πολιτισμού και Εκπαίδευσης «Ανδρέας Λεντάκης» το 2009, στην Πινακοθήκη Δήμου Κέρκυρας τo 2001, στη Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa Ροδόπη στο Αργοστόλι το 2005, στο Maison de la Grece στο Παρίσι το 2010, κ.α. Το «EST» δεν στόχευε μόνο στην καλλιτεχνική έκφραση, αλλά και στη θεωρητική διερεύνηση του αισθητικού αντικειμένου. Η αισθητική άπτεται αυτού που θα αποκαλούσαμε «Αλήθεια» και που ενδεχομένως φέρει ποικιλόχρωμες διαβαθμίσεις από τα σπαράγματα του Ηράκλειτου μέχρι τις ρήσεις του Νίτσε και τα δοκίμια του Χάιντεγκερ. Στην ήδη υπάρχουσα φιλική σχέση των αρχικών μελών προστέθηκε ο διάλογος που ουσιώδης και δημιουργικός έδρασε θετικά. Οι δημιουργίες του κάθε καλλιτέχνη εμπλουτισμένες από το ομαδικό πνεύμα ανέδειξαν την προσωπική καλλιτεχνική βούληση. Με γοργή εξελικτική πορεία αναπτύχθηκε η κινητικότητα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Με εμπειρική διάθεση τα μέλη της ομάδας ξεπέρασαν τα όρια του εικαστικού τομέα που αντιπροσώπευαν αρχικά προεκτείνοντας τις εμπνεύσεις τους με νέους τρόπους και εκφραστικά μέσα. Ιδιαίτερα προωθήθηκαν εκθεσιακά η φωτογραφική και η ψηφιακή τέχνη με τις ποικίλες εφαρμογές τους καθώς και η videoart. Διοργανώθηκαν ποιητικές αναγνώσεις, μαθήματα τέχνης με μοντέλα και εκδόσεις λευκωμάτων. Έγιναν επίσης δωρεές έργων των μελών στο Συμβουλευτικό Κέντρο Οικογενειών του Δ. Ζωγράφου, 1994 και στο Μουσείο Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, 1994-95. Πράγματι ο κοινός προσανατολισμός και ο συναφής προβληματισμός για σύγχρονα ζητήματα τέχνης και αισθητικής καθώς και η διάθεση για συνεχή έρευνα και παραγωγικό πειραματισμό συντέλεσαν στην επιτυχία της απόπειρας. Έτσι, παρά την πολυφωνία των εκφραστικών τρόπων των μελών και τον σεβασμό της ιδιαιτερότητας του καθενός, τα μέλη και οι συνεργάτες της ομάδας πέτυχαν να δρουν συλλογικά και δυναμικά, σε μία εποχή έντονης προβολής της ατομικότητας, της απομόνωσης του καλλιτέχνη και της αδυναμίας του να προβληθεί επάξια στα πεδία της κυκλωματικής πραγματικότητας.» Συμμετείχαν κατά περιόδους πολλοί γνωστοί αλλά και νεότεροι εικαστικοί δημιουργοί, με την στενή αλλά και την ευρεία έννοια του όρου. Στα έντυπα τρίπτυχα ενημερωτικά δελτία που κυκλοφορούσαν με φωτογραφίες έργων, κριτικά και θεωρητικά σημειώματα των Αλέξη Αδάμ, Ευάγγελου Ανδρέου, Στέλιου Λυδάκη, Δώρας Φ. Μαρκάτου, Susana Bautista, Εργίνας Ξυδούς, θόδωρου Πανάγου, Αννίτας Πατσουράκη, Λεόντιου Πετμεζά, Νίκου Θ. Χολέβα) αναγράφονται τα ονόματα των μελών και των συνεργατών που στελέχωσαν το «EST». τα ονόματα των μελών και των φίλων συνεργατών αναφέρονται ονόματα δεκάδων καλλιτεχνών. Ανάμεσα τους οι: Μιχαήλ Αγγελάκης, Γιάννης Αδαμαντίδης, Ευγενία Αθανασάκου, Φώτης Αλεξάνδρου, Γιάννης Αντωνάκος, Κίμων Αξαόπουλος, Κωστής Βολουδάκης, Πηνελόπη Βολτέρρα, Ντέιβιντ Γκούλντ, Όλγα Βαξεβανέρη, Τεό Βασιλόπουλος, Τάκης Βεκόπουλος, Μαρκ Γουέδερερ, Βούλα Δασκαλοπούλου, Γιάννης Δενδρινός, Μαργαρίτα Εκκλησιάρχου, Φρέιζερ Έλλιοτ, Κώστας Ευαγγελάτος, Αλίκη Ζημαρίτου, Αγγελική Ιωάννου, Θεόδωρος Καβάσης, Μίρκα Κακαδέλη, Μάκης Καλαβίτης, Μανουέλ Καλιέγκος, Άντριου Κάουι, Γιάννης Κανελλόπουλος, Σίμος Καραφύλλης, Ρούλα Καραπάνου, Απόστολος Ε. Καρμίρης, Ελίνα Κατσιούλα, Μανώλης Κονταξάκης, Νεκτάριος Κόντης, Μαίρη Κυριαζοπούλου, Τομ Λάστο, Λιάνα Λεμονά, Τάκης Λουκάτος, Νίκος Λουκά, Όλγα Μαντζουράνη, Βάσω Μαράλιου, Δημήτρης Μηλιώνης, Μανώλης Μυλωνάκης, Βολφ Μούγιαννης, Γκέιλ Μπάγερ-Άντονυ, Στέλιος Μπακλαβάς, Έρλ Μύλλερ, Λαμπρινή Μποβιάτσου, Παναγιώτης Νικολόπουλος, Ζέτα Ντεκοπούλου, Ελένη Ντίνια-Μπούνταλη, Ρούλα Ντούλη-Αλεξίου, Καρίν Ντουμπάρ, Μανόν Πανά-Καϊρη, Δημήτρης Πανταζίδης, Ερρίκος Ράης, Ιωσηφίνα Σάρρου, Γεωργία Σεφερλή, Τάκης Σιδέρης, Ελένη Σιδηροπούλου, Άννα Σκαρλάτου, Μαρία Σπύρο, Νανά Στεργιοπούλου, Μαρία Στέφωση, Θανάσης Σφυρής, Γιώργος Συράκης, Τζίμ Τζέρεπ, Αριστομένης Τσολάκης, Βασίλης Σαργέντης, Λία Σβώκου, Ισμήνη Βογιατζόγλου-Σκληρού, Αφροδίτη Σπαντιδέα, Παχώμιος Τσαβαρής, Ρίτα Βέργου -Χαρτουλάρη, Κατερίνα Χατζή, Ελένη Χατζηπουλίδου, Γιάννης Χίος, κ.α.
Καλλιτέχνες των παραστατικών τεχνών συμμετείχαν ευγενικά σε εκδηλώσεις της ομάδας τέχνης: Body and Soul- ΙLANGA, Τούλα Βλάχου, Γεράσιμος Γαλανός, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Ηρόδοτος Καβάσης, Μάριος Καζάς, Τάκης Λουκάτος, Λίνα Μαρκάκη, Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη, Φρίξος Μόρτζος, Candy Finlauson, Γιώργος Παντελεάκης, Χρήστος Πρόντης, Βίκυ Πρωτογεράκη, Ιωάννα Σκληρού, Χαρά Τόμπρα, χορωδιακά σχήματα όπως η Μουσική Σχολή Δάφνης κ.α.
Διαχρονικά οι θεωρητικοί στόχοι που διατυπώθηκαν το 1990 είχαν ουσιαστική απήχηση και ενδυνάμωσαν πολλές νεότερες ομάδες με ανάλογες αισθητικές επιδιώξεις.
Κώστας Ευαγγελάτος, Ιδρυτής του Art Studio EST.----
http://www.gisi.gr/evangelatos/index.php/category/art-studio-est/
